Bouw van wereldunieke onderzoeksreactor MYRRHA in Mol van start : "Toxisch kernafval verminderen én kanker behandelen"

Minister van Energie Tinne Van der Straeten opende dinsdagochtend de constructiesite MINERVA in Mol.  Na de eerste ideeën over MYRRHA 25 jaar geleden en het regeringsbesluit in 2018 om de bouw in fases te starten, volgt vandaag een nieuwe mijlpaal: de eerstesteenlegging van MINERVA, de eerste fase van de onderzoeksreactor die door een deeltjesversneller wordt aangedreven.

Daarmee zet Myrrha IVZW in samenwerking met het Belgisch Nucleair Onderzoekscentrum (SCK CEN), onder leiding van reactorfysicus Hamid Aït Abderrahim, de deur open voor baanbrekende toepassingen: betere kankerbehandelingen, fundamentele fysica, onderzoek voor fusiematerialen, versnellerstechnologie en optimale verwerking van radioactief kernafval.

Minister van Energie Tinne Van der Straeten gaf dinsdagochtend de kick-off op de constructiesite van MINERVA in Mol, en modeontwerpster Flora Miranda stelde ‘Spectralisatie’ voor, een textielkunstwerk geïnspireerd op MYRRHA.

Wereldunieke multifunctionele onderzoeksinfrastructuur

MYRRHA is ‘s werelds eerste onderzoeksreactor van pre-industriële schaal die wordt aangedreven door een deeltjesversneller van 300 meter lang. MINERVA is de eerste fase van MYRRHA en zal bestaan uit een deeltjesversneller en twee bestralingsstations.

MINERVA is multifunctioneel en zal vier zaken kunnen doen:

1. De productie en onderzoek van innovatieve medische radio-isotopen;
2. fundamenteel onderzoek inzake kernfysica;
3. onderzoek naar nieuwe materialen voor kernfusie;
4. verbetering van versnellerstechnologie.

In het bijzonder wordt MINERVA ingezet voor medische doeleinden, met de productie van een nieuwe generatie medische radio-isotopen voor onderzoek. Deze zogenaamde ‘alfadeeltjes stralende isotopen’ vallen enkel de tumor van een kankerpatiënt aan en laten het gezonde weefsel intact, waardoor ze minder invasief kanker kunnen bestrijden.

Hiermee zal het SCK CEN zijn jarenlange leiderspositie inzake de productie van radio-isotopen kunnen consolideren.

In een later stadium van MYRRHA, mits wordt voorzien in de nodige financiering, volgt de realisatie van de onderkritische reactor van MYRRHA met onderzoek naar transmutatie: de technologie om het hoogradioactief kernafval te verminderen in hoeveelheid én radiotoxiciteit.

Reactorfysicus Hamid Aït Abderrahim, die in 1998 begon met MYRRHA: “MYRRHA kan ervoor zorgen dat het hoogradioactief afval van huidige kerncentrales, dat tot 300.000 jaar radiotoxisch blijft, deels hergebruikt zou kunnen worden als brandstof. Met ons onderzoek kunnen we aantonen dat nucleair afval de natuurlijke radiotoxiciteit al na 300 jaar bereikt, waarmee we het probleem van kernafval kunnen herleiden van geologische naar menselijke tijden.

Daarnaast kunnen we het volume met factor 100 verminderen. Als je het Belgisch hoogradioactief afval bekijkt na 40 jaar werking van de kerncentrales, dan zal dat de oppervlakte van één voetbalveld hebben, een halve meter hoog. Met de technologie die we met MYRRHA onderzoeken kunnen we die hoogte verminderen tot 5 millimeter. Daarmee is MYRRHA een interessant Europees onderzoekproject dat mee het kernafvalprobleem van huidige reactoren kan helpen optimaliseren. Maar vandaag zijn we hier voor de start van MINERVA”

Bouw van MINERVA start vandaag

MYRRHA wordt in drie fases gebouwd, met als eerste deel MINERVA dat uit de deeltjesversneller en twee bestralingsstations zal bestaan. Op termijn volgt de uitbreiding van de deeltjesversneller tot 600 Mev (fase 2) – om de portfolio van fundamentele fysica te vergroten en uit te breiden voor wat betreft radioactieve isotopenbundels (RIB) – en de bouw van de kernreactor zelf (fase 3). Vanaf 2038 zou het Europese onderzoeksproject operationeel moeten zijn.

Hamid Aït Abderrahim: “MINERVA is een belangrijke nieuwe stap in de realisatie van MYRRHA. Wij maken projecten niet omdat ze makkelijk zijn, maar omdat ze gewenst en nodig zijn door en voor de samenleving”

Naast de wettenschappelijke en innovatieve waarden, zou de economische impact van MYRRHA goed zijn voor een totale waardecreatie van 6,4 miljard euro, gebaseerd op een PwC-studie van 2018. Eerder, in 2018, kreeg MYRRHA al 558 miljoen euro toegezegd van de Belgische overheid. Vandaag werken er zo’n 230 medewerkers van 25 nationaliteiten aan MYRRHA. Vermoedelijk zal dat aantal oplopen tot gemiddeld 700 fulltime medewerkers/jaar voor de periode van bouw en uitbating (2019 – 2065).

Minister van Energie Tinne Van der Straeten: "In België hebben we een stevige traditie opgebouwd op het gebied van medische radio-isotopen en baanbrekend onderzoek, dankzij onze gerenommeerde instellingen zoals SCK CEN en IRE. De lancering van MINERVA is een mijlpaal voor het nucleair onderzoek in België en opent een nieuw hoofdstuk in onze traditie van uitmuntendheid in nucleair onderzoek en de productie van medische radio-isotopen, waardoor uiteindelijk de continuïteit van de radio-isotopenproductieactiviteiten wordt verzekerd en de werkgelegenheid in de Kempen behouden blijft."

Lancering textielkunstwerk ‘Spectralisatie’

Tijdens de kick-off op de site waar MYRRHA straks gebouwd wordt, stelde modeontwerpster Flora Miranda ‘Spectralisatie’ voor, een textielkunstwerk geïnspireerd op de technische data van MYRRHA. Het kunstwerk bestaat uit 150 bedrukte textielpanelen, gemaakt van organisch materiaal.

Flora Miranda: “Als kunstenares visualiseer ik graag gegevens om cultuur en schoonheid te creëren, waardoor de logica van de wetenschap samensmelt met de poëzie van de kunst. ‘Spectralisatie’ is een generatief kunstwerk dat een duizelingwekkende mix biedt van technische tekeningen, draadstructuren en lijngrafieken. Met dit kunstwerk wil ik een beeld vormen van het onderzoek dat hier plaatsvindt. We kunnen langs de toekomstige deeltjesversneller lopen en de fysische processen ervaren die zullen bijdragen aan het afbreken van kernafval.”

Na de installatie van het kunstwerk op de locatie van de toekomstige deeltjesversneller, zal Miranda de geplotte textielpanelen knippen, naaien en transformeren tot kledingstukken voor het MYRRHA-onderzoeksteam. “Zo geven we de gegevens terug aan degenen die ze genereren – de ingenieurs, wetenschappers en andere leden van het MYRRHA-onderzoeksteam.”

Op de foto boven : vlnr. Carl Malbrain, Tom Vanden Borre, Hamid Aït Abderrahim, Peter Baeten, Minister Tinne Van Der Straeten, Georges Denef, Alberto Fernandez en Carmen Angulo Perez / NNieuws.